Nhiều người cho rằng khô xương khớp là tình trạng chỉ xảy ra ở người già, tuy nhiên quan điểm này không thật sự đúng. Hiện nay khô dịch khớp đang dần bị trẻ hóa do thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu lành mạnh. Vậy dấu hiệu khô khớp là gì và nguyên nhân là do đâu?

1. Tình trạng khô xương khớp là gì?

Để cơ thể dễ dàng chuyển động, bên trong các khớp luôn có sụn bảo vệ kèm theo lớp dịch nhầy bôi trơn và chống sốc. Tuy nhiên, vì một nguyên nhân nào đó khiến lượng dịch này tiết ra ít đi hoặc biến mất, việc vận động của con người trở nên khó khăn hơn do khô dịch khớp, không còn nhịp nhàng và linh hoạt. Khi co, duỗi, vươn tay, bước đi... các khớp phát ra những tiếng lạo xạo, lục cục kèm theo cơn đau nhức khó chịu. Tình trạng này được gọi là khô xương khớp.

Ngày nay bệnh nhân bị khô khớp này không hề hiếm gặp, thường phổ biến ở người cao tuổi, dân văn phòng, người lao động nặng, thừa cân, béo phì, người có lối sống không lành mạnh hay người có tiền sử bị chấn thương khớp.

Khô khớp gây tình trạng đau nhức ảnh hưởng tới khả năng vận động

2. Khô xương khớp có nguy hiểm không?

Khô xương khớp dễ dẫn đến tình trạng đau nhức, tê cứng, khó chịu khi hoạt động, thường gặp nhất ở khớp gối nhưng cũng có thể gặp ở nhiều khớp khác như khớp khuỷu tay, khớp cổ, khớp vai...

Theo đánh giá của các chuyên gia, khô xương khớp không phải là triệu chứng nguy hiểm, không gây ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh. Thế nhưng, về lâu dài khô xương khớp có thể sẽ phát sinh nhiều biến chứng nghiêm trọng đối với sức khỏe:

• Khô dịch khớp làm hạn chế khả năng vận động các khớp như đi đứng, leo cầu thang, ngồi xuống đứng lên, duỗi chân, cầm nắm... Các hoạt động thường ngày cũng thực hiện khó khăn bởi chân bệnh nhân luôn có cảm giác mệt mỏi và nhiều lúc bị mất cảm giác.
• Đau nhức kéo dài: Khi bệnh nhân bị khô khớp thì sụn khớp dần bị bào mòn làm lộ ra phần đầu xương, lúc hoạt động 2 đầu xương ma sát với nhau gây nên hiện tượng đau nhức, khó chịu và cơn đau kéo dài không ngớt;
• Nguy cơ biến dạng khớp, teo cơ: Trường hợp bệnh nhân bị khô khớp phát triển nặng có thể gây teo cơ quanh khớp. Nếu khô dịch khớp xuất hiện ở gối có thể gây cong vẹo, ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, dễ vấp té;
• Liệt khớp được xem là biến chứng nghiêm trọng nhất khi các khớp dần trở nên khô, cứng, khó vận động, dẫn đến tình trạng liệt suốt đời.

Khô khớp làm cho sụn khớp tổn thương

3. Nguyên nhân vì sao các khớp bị khô?

Bệnh khô khớp toàn thân có thể gây nên do một số yếu tố nguy cơ sau đây:

• Khô dịch khớp do lão hóa: Tuổi cao khiến các khớp xương của người bệnh dần bị bào mòn dẫn đến rách bao sụn, biến dạng các tổ chức sụn, gây nên tình trạng khô khớp;
• Khô dịch khớp do thoái hóa: Thoái hóa khớp sẽ khiến lớp sụn bị bào mòn và mất đi tính mềm mại, trở nên cứng gây cọ xát, chèn ép vào những lớp màng xương tạo ra tiếng lạo xạo;
• Do lười vận động: Khi người bệnh lười vận động làm cho các khớp bị hỏng, dễ tổn thương;
• Thừa cân béo phì: Trọng lượng cơ thể càng cao, các khớp xương càng phải chống đỡ nhiều áp lực dễ dẫn đến tình trạng khô khớp gối;
• Những người mắc khô khớp thường thuộc độ tuổi 60 trở lên và những người trẻ tuổi không được cung cấp đủ vitamin và khoáng chất;
• Chế độ ăn uống thiếu hợp lý, sử dụng nhiều rượu bia, hút nhiều thuốc lá, vận động quá sức cũng gây nên khô khớp.

Khô khớp dẫn đến thoái hóa khớp

4. Dấu hiệu khô khớp là gì?

Tuổi cao, các khớp xương của người bệnh sẽ dần bị bào mòn dẫn đến rách bao sụn, biến dạng tổ chức sụn và gây tình trạng khô khớp. Triệu chứng của bệnh khô khớp giai đoạn đầu thường không biểu hiện rõ ràng, về lâu dài người bệnh để ý sẽ nhận ra một số dấu hiệu bất thường như sau:

• Đau nhức khớp: Người bị khô khớp sẽ cảm nhận thấy cơn đau dữ dội khi thay đổi tư thế một cách đột ngột;
• Khớp phát ra âm thanh khi cử động: dịch bôi trơn khớp không tiết đủ sẽ gây ra tiếng kêu răng rắc khi di chuyển hoặc khi vận động, đây cũng là dấu hiệu khô khớp gối đặc trưng;

Nếu người bệnh cảm nhận rõ những dấu hiệu này thì có thể tình trạng khô khớp đã diễn tiến sang giai đoạn mãn tính, bệnh nhân nên đến bệnh viện ngay nếu nhận thấy những dấu hiệu nghi ngờ khô khớp, các bác sĩ sẽ thăm khám, chẩn đoán chính xác và đưa ra hướng điều trị kịp thời, đảm bảo sự dẻo dai cho xương.

5. Phương pháp điều trị khô khớp

Tùy theo mức độ và nguyên nhân cụ thể, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp với mỗi người bệnh. Các phương pháp điều trị khô khớp đang được áp dụng phổ biến như:

5.1. Dùng thuốc

Trong trường hợp khô khớp kèm đau nhức và viêm khớp, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng một số loại thuốc giảm đau, giảm viêm, tăng tiết dịch nhờn để cải thiện tình trạng khô ở các khớp. Khi sử dụng những loại thuốc này, người bệnh cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn từ bác sĩ, tránh tự ý tăng/giảm liều, thay đổi thuốc và kéo dài thời gian dùng thuốc.

Khi lạm dụng thuốc chống viêm trong thời gian dài, người bệnh có thể gặp phải các tác dụng phụ gồm đau dạ dày, trữ nước gây phù nề, rối loạn đường máu, ảnh hưởng đến chức năng của gan và thận. Khi lạm dụng thuốc và điều trị không đúng có thể dẫn đến cứng khớp, dính khớp, nặng hơn nữa là tàn phế. Tình trạng phụ thuộc thuốc chống viêm có khả năng dẫn tới làm tăng nguy cơ loãng xương, tăng huyết áp, đái tháo đường và các bệnh chuyển hóa khác.

5.2. Tiêm chất nhờn vào khớp

Bác sĩ thường thực hiện tiêm chất nhờn Hyaluronic Acid vào khớp để cải thiện tình trạng khô khớp, giảm ma sát những đầu xương, từ đó giúp khớp trơn tru và giảm đau. Tuy vậy, loại chất nhờn này chỉ có hiệu quả trong một thời gian ngắn. Người bệnh buộc phải tái thực hiện nhiều lần.

Ngoài ra, tiêm khớp cần có chỉ định và được tiến hành bởi bác sĩ chuyên khoa xương khớp có kinh nghiệm. Vì chỉ cần một sai sót nhỏ khi thực hiện cũng dễ gây nhiễm trùng khớp, thậm chí là dính khớp và teo cơ.

5.3. Vật lý trị liệu

Những bài tập vật lý trị liệu được thiết kế riêng cho mỗi người bệnh dưới hướng dẫn của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu. Bài tập giúp gia tăng sức mạnh và độ dẻo dai cho cơ xương khớp. Khi cải thiện được chức năng vận động của xương khớp, việc điều tiết dịch trong khớp sẽ đều đặn hơn, nhờ đó giảm chứng khô khớp từ bên trong hiệu quả.

Vật lý trị liệu là một trong các cách điều trị bệnh khô khớp

5.4. Phẫu thuật

Trường hợp tình trạng khô ở các khớp nghiêm trọng nhất là tổn thương khớp hoàn toàn, gần như không còn sụn khớp bao phủ bề mặt xương. Khi đó, những phương pháp điều trị nội khoa đã không còn hiệu quả. Để khôi phục hoạt động bình thường của sụn khớp, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định thay khớp nhân tạo.

6. Cải thiện và phòng tránh khô dịch khớp

Khô khớp gây không ít phiền toái cho người bệnh, vì vậy việc phòng tránh luôn là vấn đề hàng đầu và được nhiều người quan tâm. Các biện pháp giúp hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện tình trạng khô dịch khớp:

• Nếu phát hiện sớm hoàn toàn có thể ổn định bệnh khô khớp bằng các thuốc giúp phục hồi khớp bị tổn thương. Hiện nay, bệnh nhân có thể tiêm axit hyaluronic nội khớp, thường là tiêm vào khớp gối, vai nhằm cung cấp axit hyaluronic - một thành phần của dịch khớp, giúp bôi trơn khớp, giảm ma sát, giảm xóc, giúp khớp vận động trơn tru. Bệnh nhân có thể tiêm 3 - 5 mũi vào một khớp, mỗi mũi cách nhau 1 tuần.
• Duy trì chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, khoa học: Khi cơ thể bước vào quá trình lão hóa, việc đảm bảo chế độ dinh dưỡng giúp tăng chất nhờn cho khớp là vô cùng cần thiết;
• Bệnh nhân nên tránh những thực phẩm dầu mỡ, đồ ăn nhanh, rượu bia, chất kích thích. Thay vào đó nên sử dụng những món ăn nhiều chất xơ và vitamin, đặc biệt là canxi;

Tập thể dục thể thao hợp lý tốt cho quá trình tiết nhờn của khớp

• Chế độ tập luyện đều đặn, vừa sức: đạp xe, yoga, đi bộ... rất tốt cho quá trình tiết nhờn của khớp gối. Ngoài ra, bệnh nhân không nên làm hoạt động quá sức sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp lên xương khớp;
• Bổ sung canxi đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ bệnh xương khớp, bạn có thể bổ sung từ chế độ ăn, các loại thuốc uống hoặc sử dụng các loại thực phẩm chức năng nhãn hiệu uy tín. Cần bổ sung vitamin D, các khoáng chất khác như: magie, vitamin K hàng ngày qua thực phẩm từ sữa, rau, trái cây để giúp xương chắc khỏe;
• Trong sinh hoạt hàng ngày cần tránh tư thế ngồi xổm, hạn chế lên xuống cầu thang, tránh cúi xuống nhấc vật nặng, tránh tư thế ngồi sai hàng giờ gây cong vẹo người...;
• Không nên làm động tác bẻ các ngón tay kêu lắc rắc làm chấn thương dây chằng hay mặt khớp. Không tập thể hình với tạ quá nặng ở tư thế đứng hay ngồi. Tránh va chạm mạnh khi chơi thể thao đối kháng như đá bóng, bóng rổ. Những lúc nghỉ giải lao giữa giờ nên vươn người, co duỗi tay, chân tại chỗ và tập các bài tập thể dục nhẹ nhàng.

Bệnh khô khớp gối có thể xảy ra bất kỳ ai, kể cả người trẻ tuổi. Vì vậy, không nên chủ quan phớt lờ những triệu chứng bất thường ở khớp gối. Tốt nhất, khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ khô dịch khớp gối, hãy thăm khám ngay; tránh để bệnh tiến triển nặng, gây ra nhiều khó khăn khi điều trị.

Theo SKĐS