Đau đầu âm ỉ, chóng mặt, buồn nôn, bồn chồn, ngủ chập chờn hoặc mất ngủ, nhanh quên, mệt mỏi, hay cáu gắt vô cớ... là triệu chứng của bệnh thiểu năng tuần hoàn não.

Thiểu năng tuần hoàn não là gì?

Thiểu năng tuần hoàn não (hay còn gọi rối loạn tuần hoàn não) là do lượng máu lên não giảm, làm giảm sự cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng nuôi não khiến cho tế bào thần kinh não thiếu năng lượng để hoạt động, từ đó ảnh hưởng tới các hoạt động chức năng của não. 

Thiểu năng tuần hoàn não thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, đặc biệt ở những người lao động trí óc. Hiện nay, với vô số yếu tố bất lợi cho sức khỏe của cuộc sống hiện đại như: ô nhiễm môi trường, lối sống mất cân bằng, tình trạng căng thẳng thần kinh, chế độ ăn uống không khoa học… thì bệnh cũng có thể xảy ra ở người trẻ tuổi tuy số lượng ít.

Các triệu chứng của bệnh lúc đầu thường xuất hiện thoáng qua, sau tiến triển, hay tái phát.

Dấu hiệu thiểu năng tuần hoàn não

• Đau đầu: Là triệu chứng thường gặp của chứng thiểu năng tuần hoàn não (chiếm 90%) và cũng là triệu chứng xuất hiện sớm nhất. Tính chất của những cơn đau đầu này là đau vai gáy, vùng chẩm, đôi khi bị đau nửa đầu và âm ỉ từng cơn. 
• Rối loạn về giấc ngủ: Mất ngủ, giấc ngủ chập chờn không ngon giấc.
• Chóng mặt: Người bệnh khi đi hoặc đứng loạng choạng, chếnh choáng như say sóng. Hoặc có cảm giác hoa mắt, tối sầm mặt khi thay đổi tư thế đột ngột. Hiên tượng chóng mặt thường kèm theo chứng buồn nôn, sợ tiếng ồn, sợ ánh sáng.
• Dị cảm: Người bệnh có cảm giác không thật, bất thường như tê bì ở đầu ngón tay, cảm giác kiến bò, cảm giác như ve kêu, cối xay lúa trong tai, tiếng này tồn tại cả ngày lẫn đêm, ảnh hưởng đến mọi sinh hoạt, giấc ngủ và sức khỏe của người bệnh.
• Rối loạn sự chú ý: giảm sự chú ý, hay đãng trí hoặc chỉ chú ý đến một việc nào đó mà không liên quan với hoàn cảnh hiện tại.
• Rối loạn cảm xúc: dễ cáu giận, dễ xúc động, không kiềm chế được cảm xúc.
• Rối loạn trí nhớ: Người bệnh còn có biểu hiện suy giảm trí nhớ, mất/giảm khả năng sắp xếp sự việc theo trình tự thời gian.

Thiểu năng tuần hoàn não có thể diễn tiến lâu ngày và gây biến chứng nặng nề khiến bệnh nhân đột quỵ, nhồi máu não, xuất huyết não gây liệt nửa người hoặc tử vong đột ngột. 

Do đó, khi có các triệu chứng bệnh nên đến các cơ sở y tế khám sớm nhằm tìm ra nguyên nhân gây thiểu năng tuần hoàn não để điều trị tận gốc, tránh xảy ra các biến chứng nguy hiểm. 

Nguyên nhân gây ra thiểu năng tuần hoàn não

Thiểu năng tuần hoàn não xảy ra do tác động của nhiều yếu tố, trong đó phổ biến nhất là các nguyên nhân sau đây: 

• Xơ vữa động mạch, lão hóa động mạch: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất (chiếm 60-80%) gây thiếu máu não do xơ vữa thành động mạch, cản trở lượng máu chảy đến não.
• Rối loạn huyết áp: Huyết áp thấp hoặc cao đều có thể gây rối loạn tuần hoàn não (do rối loạn vận mạch não làm cho máu lên não kém). 
• Bệnh tim mạch (suy tim, hở van tim…)
• Thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ gây chèn vào động mạch đốt sống, khiến máu không thể lưu thông lên não. Đặc biệt, các động tác như quay đầu đột ngột, gập cổ quá mức có thể chèn ép gây cản trở đường đi của động mạch đốt sống đối bên ở đoạn cổ C1.
• Do dị dạng động mạch bẩm sinh 
• Do cục máu đông, hoặc do dị dạng bẩm sinh hay u, sùi, bóc tách thành mạch làm hẹp động mạch, cản trở tuần hoàn máu gây ra thiếu máu não. 
• Do chèn ép từ bên ngoài hoặc các bệnh thần kinh (u não, u tiểu não, u dây thần kinh số 8)
• Ngoài ra, thiểu năng tuần hoàn máu còn do nguyên nhân cơ địa hoặc do béo phì. 

Người bị thiểu năng tuần hoàn não nên làm gì?

Cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý như ăn nhiều rau, quả, cá (mỗi tuần nên ăn vài ba bữa cá), hạn chế ăn nhiều thịt, không nên ăn mỡ động vật để đề phòng mắc các chứng bệnh thừa cân, béo phì, tăng mỡ máu gây xơ vữa động mạch. Tăng cường chế độ ăn uống giàu vitamin C, folic, kẽm… nhằm ngăn ngừa thiếu máu. Không nên hoặc hạn chế đến mức tối đa uống rượu, bia và không nên hút thuốc lá.

Thường xuyên tập luyện thể dục vừa sức như đi bộ, chơi bóng bàn, cầu lông, cờ tướng...; không tắm nước lạnh khi vừa đi ngoài trời nắng nóng về; mùa lạnh nên mặc áo ấm, nằm ngủ tránh gió lùa, nhất là nửa đêm và gần sáng thức giấc cần nằm tĩnh dưỡng một lúc mới ngồi dậy… Người mắc bệnh thiểu năng tuần hoàn não cần phải được theo dõi huyết áp và tình trạng thiếu máu thường xuyên để có phương án điều trị nguyên nhân gây bệnh.