Gan nhiễm mỡ rất phổ biến và nhiều người chủ quan cho rằng đây là căn bệnh lành tính. Thực chất không phải vậy, gan nhiễm mỡ có thể gây ra những hậu quả sức khỏe vô cùng nghiêm trọng. Vậy gan nhiễm mỡ là bệnh gì? Biểu hiện của bệnh như thế nào và phải làm sao để phòng ngừa căn bệnh này?

1. Gan nhiễm mỡ là bệnh gì?

Chúng ta đã nghe nhiều về bệnh gan nhiễm mỡ, tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ để có thể trả lời câu hỏi “gan nhiễm mỡ là bệnh gì”, “triệu chứng bệnh ra sao” và “bệnh nguy hiểm như thế nào”. 

Gan nhiễm mỡ có thể hiểu đơn giản là tình trạng tích tụ nhiều mỡ thừa trong gan. Tình trạng này có thể gây tổn thương gan, viêm gan và tạo sẹo, thậm chí dẫn đến suy gan. Có thể phân chia bệnh thành 2 nhóm là gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu: 

Hình ảnh gan nhiễm mỡ

- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu bao gồm: 

+ Gan nhiễm mỡ đơn thuần: Là tình trạng tích tụ nhiều chất béo trong gan. Tuy nhiên, người bệnh không bị tổn thương tế bào gan, không bị viêm gan. Thông thường, những trường hợp này không quá nghiêm trọng. 

+ Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu: Những trường hợp này nghiêm trọng hơn nhiều so với bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ đơn thuần vì người bệnh đã gặp phải tình trạng viêm gan, tổn thương những tế bào gan. Về lâu dài, bệnh có thể gây xơ gan, thậm chí ung thư gan. 

- Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu:

Là những trường hợp bị gan nhiễm mỡ do sử dụng quá nhiều bia rượu. Khi người bệnh vẫn tiếp tục uống rượu bia, bệnh sẽ ngày càng nghiêm trọng và dẫn đến những vấn đề như gan to, sưng gan, vàng da, xơ gan cổ trướng, lách to, suy gan, có thể đe dọa tính mạng người bệnh.

2. Biểu hiện của bệnh gan nhiễm mỡ

Ở giai đoạn đầu, bệnh gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng hoặc xuất hiện những triệu chứng mơ hồ, dễ bị bỏ qua hay nhầm lẫn với những bệnh lý thông thường khác. Một số triệu chứng mà người bệnh có thể gặp phải như: 

Người bệnh có thể bị đau ở vùng hạ sườn phải

- Bị đau tức, khó chịu ở hạ sườn phải. 

- Ăn không ngon miệng, sợ đồ ăn dầu mỡ. 

- Vàng da, vàng mắt, nước tiểu có màu vàng đậm. 

Nếu bệnh tiến triển thành xơ gan, người bệnh sẽ có thêm một số triệu chứng như:

• Đau và khó chịu ở bụng trên bên phải.
• Chán ăn.
• Có thể có vàng da và vàng mắt, nước tiểu vàng hoặc sậm màu.

Khi có xơ gan có thể xuất hiện thêm các biểu hiện:

• Cổ trướng bụng, phù nề chân.
• Giãn nở mạch máu dưới da.
• Lá lách to.
• Xuất huyết tiêu hóa.
• Phù chân.
• Đỏ lòng bàn tay.
• Ngứa da.

3. Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ

Không chỉ thắc mắc “gan nhiễm mỡ là bệnh gì”, rất nhiều người cũng quan tâm đến nguyên nhân gây bệnh. Trên thực tế, nhiều người bệnh rất bất ngờ khi họ được chẩn đoán mắc gan nhiễm mỡ mặc dù họ không có thói quen sử dụng bia rượu. Dưới đây là một số nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ: 

3.1. Nguyên nhân gan nhiễm mỡ do rượu:

Có thể nói rằng, sử dụng rượu bia thường xuyên chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ và rất nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Bia rượu có chứa cồn – có thể làm tăng nguy cơ tích lũy mỡ thừa trong gan, làm cản trở quá trình phân giải lipoprotein trong máu, gây ra rối loạn chuyển hóa lipid máu.

Nếu sử dụng rượu bia với lượng ít và không thường xuyên, tế bào gan có thể tự phục hồi tổn thương. Tuy nhiên, nếu thường xuyên uống quá nhiều bia rượu thì nguy cơ mắc bệnh lý về gan, bao gồm gan nhiễm mỡ sẽ rất cao. 

3.2. Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ không do rượu:

Thừa cân có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ

+ Thừa cân, béo phì: Lượng mỡ thừa tích tụ trong gan sẽ tỷ lệ thuận với trọng lượng của cơ thể. Do đó, những người béo phì thường có xu hướng tích tụ mỡ thừa trong gan lớn hơn những người có trọng lượng vừa phải. Điều này đồng nghĩa với việc họ phải đối mặt với nguy cơ cao bị gan nhiễm mỡ. 

+ Suy dinh dưỡng: Khi cơ thể không có đủ dưỡng chất, quá trình tổng hợp một số loại protein sẽ gặp nhiều trở ngại làm tăng nguy cơ tích tụ triglyceride trong gan, từ đó mỡ thừa sẽ ứ đọng tại gan. 

+ Giảm cân quá mức trong thời gian ngắn cũng là nguyên nhân khiến những tế bào gan bị tổn thương và tích tụ mỡ thừa. Vì thế, bạn nên áp dụng phương pháp giảm cân an toàn để tránh gặp phải những hậu quả sức khỏe nghiêm trọng. 

+ Bệnh tiểu đường: Những người bị tiểu đường và gan nhiễm mỡ cùng lúc sẽ có thể bị sụt giảm sức khỏe rất nhanh chóng. 

+ Tác dụng phụ của thuốc: Dùng thuốc điều trị trong một thời gian dài có thể ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp và chuyển hóa protein, acid amin, làm tổn thương gan, tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ.

+ Mỡ máu cao cũng là nguyên nhân có thể khiến bạn gặp phải tình trạng gan nhiễm mỡ. 

4. Chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ

Ở giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ rệt, do đó, khó có thể chẩn đoán. Chẩn đoán dựa vào tiền sử uống bia rượu, hoặc thừa cân béo phì… và gợi ý là gan nhiễm mỡ trên siêu âm.

4.1.  Xét nghiệm máu

• Đây là xét nghiệm được ưu tiên sử dụng, nhằm mục tiêu:
• Công thức máu
• Kiểm tra nồng độ men gan và chức năng gan
• Đo lượng đường trong máu
• Kiểm tra nồng độ mỡ máu

4.2.  Xét nghiệm virus viêm gan

Nhằm tìm kiếm sự có mặt của virus gây ra các bệnh viêm gan mạn tính như viêm gan virus B, viêm gan virus C và những bệnh lý về gan khác.

5. Biến chứng nguy hiểm của gan nhiễm mỡ

Bác sĩ Khanh chia sẻ, rượu bia là yếu tố hàng thứ hai dẫn đến xơ gan do rượu sau virus viêm gan B. Vì vậy, cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh lý này là hạn chế rượu bia và khi đã có viêm gan thì tuyệt đối không uống bia rượu.

5.1. Viêm gan

Biến chứng này xảy ra khi mỡ bao phủ các tế bào gan ngày càng nhiều, làm suy giảm chức năng gan. Bệnh gan sẽ tiến triển nhanh khi vừa có virus viêm gan B hoặc C đồng thời uống nhiều bia rượu.

Dấu hiệu đặc trưng khi bệnh phát triển đến giai đoạn này là chán ăn và mệt mỏi nhưng không phải lúc nào cũng có triệu chứng rõ ràng.

5.2. Xơ gan

Đây là biến chứng chính của bệnh gan nhiễm mỡ. Khi gan cố gắng ngăn chặn những tổn thương đang xảy ra, chẳng hạn như viêm, sẽ tạo ra các vùng sẹo (xơ hóa). Tình trạng viêm gan không ngừng lại thì quá trình xơ hóa sẽ tiếp tục lan rộng.

5.3. Ung thư gan

Bệnh gan nhiễm mỡ âm thầm tiến triển và nặng lên có thể dẫn tới biến chứng xơ gan và nguy hiểm nhất là biến chứng ung thư gan. Đây là hậu quả của tình trạng viêm gan do gan nhiễm mỡ trong thời gian dài.

6. Điều trị gan nhiễm mỡ

Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra thuốc đặc trị dành cho bệnh gan nhiễm mỡ. Các phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ chỉ nhằm làm giảm những ảnh hưởng của triệu chứng bệnh đến sinh hoạt hàng ngày và ngăn không cho bệnh tiến triển nặng. Một lối sống lành mạnh, không rượu bia và kiểm soát tốt các bệnh lý khác (nếu có) là phương pháp tối ưu không chỉ trong điều trị mà còn phòng ngừa gan nhiễm mỡ. Đặc biệt là giảm cân với người thừa cân và béo phì.

• Giảm cân: giảm cân sẽ làm giảm sự tổn thương gan, cải thiện sự đề kháng insulin, là điều bắt buộc phải thực hiện. Mục tiêu giảm từ 0,5-1kg cân nặng mỗi tuần. Đối với những người không thể đạt mục tiêu cân nặng trong 6 tháng và có tình trạng viêm gan nhiễm mỡ, có thể cần phải phẫu thuật cắt một phần dạ dày và nối thông dạ dày-ruột (nối vị tràng).
• Vitamin E: Vitamin E có thể cải thiện tình trạng viêm ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ mà không có đái tháo đường qua một số nghiên cứu. Vì đối tượng của các nghiên cứu này không bao gồm những bệnh nhân đái đường và xơ gan mất bù cho nên vitamin E chưa chứng minh được lợi ích cho những bệnh nhân này. Ngoài ra không nên sử dụng vitamin E cho bệnh nhân nam- những người có tiền sử hoặc tiền sử gia đình ung thư tiền liệt tuyến, vì nó làm tăng nguy cơ ung thư này ở nam giới. Cũng không nên sử dụng vitamin E liều cao quá 800UI/ ngày vì có thể làm tăng tỉ lệ tử vong do mọi nguyên nhân.
• Gan nhiễm mỡ kèm tiểu đường có thể sử dụng một số thuốc theo chỉ định của bác sĩ để cải thiện được tình trạng viêm và xơ hóa ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ.
• Omega 3: một số nghiên cứu cho thấy acid béo omega 3 có thể cải thiện được tình trạng viêm gan nhiễm mỡ, tuy nhiên vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa.
• Kiểm soát các rối loạn lipid máu: nên sử dụng các statin mà không chuyển hóa kéo dài qua gan như rosuvastatin hay pravastatin.

7. Phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ bằng cách nào?

Gan nhiễm mỡ là bệnh phổ biến và có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng của người bệnh. Do đó, việc phòng ngừa bệnh là vô cùng cần thiết. Để phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ, bạn nên thực hiện một số lưu ý như sau: 

Thường xuyên tập luyện để phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ

- Không nên uống bia rượu hoặc nếu có thì chỉ nên uống có chừng mực: Uống quá nhiều rượu bia không chỉ gây hại cho gan mà còn là nguyên nhân dẫn đến nhiều loại bệnh lý khác. 

- Khi đang dùng thuốc điều trị thì cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ. Tránh uống bia rượu khi đang sử dụng một số loại thuốc chuyển hóa tại gan, để hạn chế nguy cơ tổn thương gan. 

- Bảo vệ cơ thể, tiêm phòng để tránh để nhiễm virus gây viêm gan.

- Lựa chọn những thực phẩm lành mạnh như rau củ, ngũ cốc và trái cây, những loại thực phẩm có chứa chất béo lành mạnh. 

- Duy trì cân nặng hợp lý. Nếu bị thừa cân nên có kế hoạch giảm cân khoa học bằng cách có chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục điều độ để tránh gây hại cho sức khỏe. 

- Thường xuyên hoạt động thể chất, tập thể dục đều đặn để nâng cao sức khỏe và phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. 

Hi vọng, những thông tin trên đã giúp bạn giải đáp câu hỏi “gan nhiễm mỡ là bệnh gì” và cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Theo SKĐ