Trong các bênh liên quan tới cột sống thì gai đốt sống cổ được xem là dạng bệnh phổ biến nhất. Gai đốt sống cổ ngoài gây ra các cơn đau nhức, làm hạn chế các hoạt động sinh hoạt và lao động hàng ngày của người bệnh, còn là thủ phạm gây ra hàng loạt biến chứng nguy hiểm.

1. Gai đốt sống cổ là gì?

Gai đốt sống cổ là một loại thoái hóa cột sống cổ, nguyên nhân chủ yếu là do sụn khớp và đĩa đệm bị hao mòn hoặc lắng đọng canxi ở dây chằng và thân đốt sống. Nếu không được phát hiện sớm và được điều trị, lượng canxi này sẽ hình thành các gai xương, gây chèn ép vào dây thần kinh tạo ra những cơn đau nhói.

Bệnh thường tiến triển âm thầm ở giai đoạn đầu, khi gai xương còn nhỏ, người bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Nhưng sau đó các gai lớn lên, người bệnh sẽ thấy đau dữ dội vùng cổ và khó khăn khi di chuyển và cúi đầu.

Gai đốt sống cổ

Thông thường, bệnh gai cột sống thường xảy ra do sự lão hóa của xương khớp. Vì vậy, đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh cao nhất là những người từ 55 tuổi trở ra.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, nhiều người có lối sống thiếu khoa học, chế độ sinh hoạt, làm việc không hợp lý nên bệnh đang dần có xu hướng trẻ hóa về độ tuổi.

2. Những nguyên nhân gây gai đốt sống cổ

Xác định được chính xác nguyên nhân dẫn đến tình trạng gai đốt sống cổ sẽ giúp mọi người chủ động phòng ngừa. Từ đó giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh hiệu quả.

Theo nghiên cứu của y học hiện đại, bệnh thường bắt nguồn từ những nguyên nhân sau:

2.1. Mắc bệnh viêm khớp cột sống mãn tính

Căn bệnh này khiến cho phần sụn của cột sống bị bào mòn sớm hơn so với độ tuổi. Tình trạng bệnh kéo dài sẽ khiến sụn mất dần sự liên kết và khả năng tiết dịch nhờn. Khi đó, các đầu đốt sống sẽ thường xuyên cọ xát vào nhau và hình thành nên gai xương, dẫn đến bệnh gai đốt sống cổ.

2.2. Mắc bệnh do yếu tố tuổi tác

Quá trình phát triển tự nhiên của cơ thể người không tránh được sự lão hóa xương khớp. Khi tuổi cao, chức năng của gan, thận và các cơ quan khác sẽ bị suy yếu, chất dinh dưỡng không được chuyển hóa kịp thời.

Điều này sẽ gây ra tình trạng lắng đọng canxi ở các dây chằng. Lượng canxi bị lắng đọng sẽ hình thành nên các gai xương xung quanh đốt sống cổ.

2.3. Chấn thương trong quá trình lao động, sinh hoạt

Các chấn thương về cột sống thường gặp trong quá trình làm việc, sinh hoạt như trật khớp, bong gân, gãy xương,… cũng là nguyên nhân gây ra gai đốt sống cổ. Bởi các tổn thương này sẽ không thể lành lặn hoàn toàn như ban đầu.

Hơn nữa, trải qua một lần bị chấn thương, sự lão hóa của cơ thể sẽ diễn ra sớm hơn và gây ra bệnh gai đốt sống cổ.

2.4. Chế độ dinh dưỡng không khoa học

Ăn ít rau xanh, lạm dụng chất kích thích, sử dụng quá nhiều thực phẩm nhiều mỡ động vật,… khiến cho quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng bị quá tải cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh gai đốt sống .

Bên cạnh các nguyên nhân chính gây bệnh còn có một số yếu tố làm tăng nguy cơ ở người trẻ mà mọi người cần lưu ý là:

• Yếu tố di truyền
• Thừa cân, béo phù
• Lao động nặng nhọc, quá sức
• Ngồi làm việc sai tư thế

Gai đốt sống cổ gay đau mỏi cổ

3. Triệu chứng và dấu hiệu bị gai đốt sống cổ

Các cơn đau nhức khó chịu cảnh báo bệnh gai đốt sống cổ thường tập trung ở khu vực cổ vai gáy. Vì vậy, mọi người có thể nhận biết dấu hiệu của bệnh qua những biểu hiện cụ thể như:

• Xuất hiện tình trạng đau nhức ê ẩm vùng cổ. Cơn đau có xu hướng tăng nặng hơn khi cử động mạnh hoặc thời tiết thay đổi.
• Vùng bả vai, vai gáy có cảm giác tê bì, nhức mỏi, hạn chế tầm vận động
• Sau khi ngủ dậy cảm thấy bị căng cứng cổ và khó cử động khớp cổ. Việc quay đầu sang phải, sang trái thiếu linh hoạt và trở nên khó khăn
• Xuất hiện triệu chứng đau nửa đầu, cảm giác đau buốt lan đến đỉnh đầu
• Người bệnh thường xuyên bị chóng mặt, buồn nôn, cơ thể mệt mỏi, mất ngủ,…
• Nếu gai đốt sống cổ kèm theo bệnh thoát vị đĩa đệm, người bệnh còn cảm thấy chân tay bị rối loạn cảm giác, tê bì, nhức mỏi,… Có thể dẫn đến bại liệt.

4. Biến chứng nguy hiểm của gai đốt sống cổ

Nếu bệnh không được phát hiện và được điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng. Dưới đây là 5 biến chứng của bệnh gai đốt sống cổ cần phải nắm rõ:

4.1. Thoát vị đĩa đệm

Tình trạng thoát vị xảy ra cùng lúc với gai đốt sống cổ sẽ khiến người bệnh chịu đau đớn gấp bội, thậm chí gây mất hoàn toàn khả năng vận động, tỉ lệ cao dẫn tới tàn phế.

Triệu chứng cơ bản của gai đốt sống cổ là các cơn đau dữ dội ở vùng gần gáy lan dần xuống hai bả vai

4.2. Đau dây thần kinh tọa

Các cơn đau thường bắt đầu ở lưng, sau đó có thể tăng lên và lan dần xuống đến mông, đùi sau, gân kheo và xuống tận cẳng chân. Ở giai đoạn nặng, bệnh gây tê bì, rối loạn cảm giác, không thể kiểm soát các hành vi bài tiết và cuối cùng là bại liệt.

4.3. Đau dây thần kinh liên sườn

Cơn đau xuất hiện theo từng đợt kéo dài, chạy dọc theo dây thần kinh liên sườn, các dấu hiệu có thể là: Đau từ ngực, xương ức trở cột sống, cường độ cơn đau tăng mạnh khi thay đổi tư thế, hắt hơi và ho.

4.4. Gai đốt sổng cổ gây tê liệt

Tình trạng này xuất hiện là do các dây thần kinh bị tê liệt bởi các gai đốt sống cổ chèn ép. Lúc này, tình trạng tổn thương của tủy sống bắt đầu nặng nề, làm mất đi khả năng truyền và nhận tín hiệu. Hậu quả là một số các cơ quan mà đoạn tủy sống này quản lý sẽ bị chi phối và tê liệt.

5. Điều trị đốt sống cổ như thế nào?

Một số phương pháp mà chúng tôi gợi ý sau đây có thể giúp bạn có cái nhìn bao quát về những cách điều trị gai đốt sống cổ phổ biến hiện nay:

Vật lý trị liệu bằng phương pháp xoa bóp, bấm huyệt

5.1. Điều trị gai đốt sống cổ bằng Tây y

Sử dụng thuốc Tây y giúp khắc phục nhanh chóng tình trạng đau nhức khó chịu, đây là một phương pháp phổ biến. Người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt, tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Một số loại thuốc được sử dụng đối với bệnh này như:

• Thuốc giảm đau: Có tác dụng giúp người bệnh giảm đau nhanh và thấy dễ chịu hơn.
• Thuốc có chứa steroid.
• Thuốc kháng sinh dành riêng cho bệnh gai đốt sống cổ.
• Thuốc giãn cơ: Sử dụng trong trường hợp gai xương đã chèn lên dây thần kinh gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động của người bệnh.

5.2. Điều trị gai đốt sống cổ phương pháp không dùng thuốc

Đối với những trường hợp bệnh nhân là người trẻ và chưa bị nặng có thể áp dụng một số phương pháp như: mát xa, vật lý trị liệu, chườm nóng, chườm lạnh, điện xung…. Các phương pháp này thường mang tính hỗ trợ giúp giảm bớt cơn đau, có thể kết hợp với phương pháp điều trị nội khoa theo y học hiện đại.

• Châm cứu và vật lý trị liệu

Là các bài tập trị liệu giúp kéo dãn đốt sống, cột sống; xoa bóp; châm cứu, bấm huyệt,….vùng cổ giúp tăng khả năng cử động của đốt sống cổ. Ngoài ra phương pháp này còn giúp thư gian các đốt sống và tăng sự linh hoạt cho phần xương khớp. Đây cũng được xem như một cách khắc phục hiệu quả và đơn giản.

• Chườm nóng, chườm lạnh

Chườm lạnh giúp cải thiện tình trạng đau nhức ở ngay vùng đốt sống cổ. Từ đó giúp người bệnh dễ dàng trong việc hoạt động hơn. Còn nước ấm có tác dụng giãn nở mạch máu, kích thích lưu thông máu và giúp giải phóng áp lực ở vùng cổ vai gáy. Tuy nhiên hai cách ngày chủ yếu dừng lại ở việc giúp người bệnh giảm cơn đau nhất thời.

• Ngoài ra, có một số bài thuốc dân gian có thể tham khảo như:

Dùng lá ngải cứu: bạn dùng 1 nắm lá ngải cứu rửa sạch sau đó giã nát, bọc vào khăn. Đun khoảng 300 – 400ml dấm ăn, lấy khăn đựng lá ngải cứu nhúng vào nước dấm rồi xoa vào vùng đốt sống cổ.

Dùng lá lốt cùng đinh lăng: Lá lốt và đinh lăng kết hợp theo tỷ lệ 10:1, đun với nước khoảng 15 – 20 phút. Uống sau khi ăn tối đều đặn từ 1-2 tháng.

Lá lốt, ngải cứu – nguyên liệu quen thuộc trong điều trị về gai đốt sống

5.3. Phương pháp phẫu thuật

Trị gai đốt sống cổ bằng phẫu thuật là phương pháp được cân nhắc sau cùng. Cách này áp dụng với trường hợp bệnh đã tiến triển nặng, các cách điều trị khác không tác dụng. Đó là khi tủy bị chèn ép trực tiếp gây hẹp ống tủy. Hoặc dây thần kinh bị chèn ép gây tê chân tay, rối loạn đại/tiểu tiện. Tuy nhiên, sau phẫu thuật có thể xuất hiện lại gai ở đúng vị trí cũ. Vì vậy, sau phẫu thuật người bệnh cần duy trì luyện tập đúng cách. Ngoài ra, người bệnh cần tuân thủ quy định hậu phẫu và thăm khám định kì. Qua đó giúp xử lý kịp thời các diễn biến xấu có thể xảy ra.

Phẫu thuật gai đốt sống cổ – Phương pháp điều trị khó và đòi hỏi kĩ thuật cao

Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần duy trì tập thể dục thể thao thường xuyên và phù hợp. Những bài tập vận động nhẹ nhàng sẽ giúp các cơ và đốt sống được linh hoạt hơn. Ngoài ra, người bệnh cần kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt có lợi cho sức khỏe để hỗ trợ điều trị hiệu quả.

Bài viết tham khảo nguồn: SKĐS, webmd.com, mayoclinic.org