Bệnh đái đường thuộc phạm vi chứng tiêu khát của y học cổ truyền với ba triệu chứng chủ yếu ăn nhiều uống nhiều tiểu tiện nhiều. Nguyên nhân của tiểu đường theo đông y là do ăn uống nhiều đồ cay, béo, ngọt. Bệnh tiểu đường là một bệnh lý mạn tính làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Liệu có thể dùng thuốc đông y chữa bệnh tiểu đường hay không?

1. Bệnh tiểu đường là gì?

Theo Tây Y, tiểu đường là một hội chứng thiếu hoàn toàn hoặc một phần insulin, đặc trưng bởi sự không dung nạp glucose, thay đổi chuyển hoá lipid và protein mà thể hiện rõ nhất là sự tăng đường huyết. Về sau sẽ dẫn đến các biến chứng như bệnh võng mạc, bệnh thận và bệnh thần kinh. Bệnh nhân tiểu đường đặc trưng bởi tình trạng ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều và gầy nhiều.

Trong Đông y không có khái niệm bệnh tiểu đường nhưng xét trên triệu chứng ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều và gầy nhiều thì bệnh tiểu đường thuộc phạm vi chứng tiêu khát. Nguyên nhân của tiểu đường theo đông y là do ăn uống nhiều đồ cay, béo, ngọt: do sang chấn tinh thần tạo thành hỏa nhiệt, uất nhiệt làm phần âm của các tạng phủ, vị, thận bị hao tổn. Hỏa làm phế hư gây chứng khát; vị âm hư gây đói nhiều, người gầy; thận âm hư không tàng trữ tinh hoa của ngũ cốc gây tiểu tiện nhiều ra chất đường.

Tiểu đường là hiện tượng lượng đường trong máu luôn ở mức cao hơn so với bình thường

2. Thuốc đông y chữa bệnh tiểu đường được không?

Phương pháp đông y chữa tiểu đường dựa trên nguyên tắc chung lấy dưỡng âm thanh nhiệt, sinh tân dịch là cơ sở. Nhưng trên lâm sàng hội chứng của bệnh đái đường có nhiều khi thiên về khát nhiều, thiên về đói nhiều hoặc một số bệnh nhân lại thiên về tiểu tiện nhiều nên cách chữa còn theo triệu chứng mà có trọng điểm gia giảm. Vì thận là nguồn gốc của âm dịch và nơi tàng trữ tinh vi của ngũ cốc nên vẫn lấy bổ thận âm làm chính. Bạn có thể tham khảo một số bài thuốc đông y chữa bệnh tiểu đường như sau:

Bệnh tiểu đường có thể được hỗ trợ điều trị bằng thuốc Đông y

2.1. Bài thuốc đông y chữa tiểu đường tuýp 2

Thành phần:

• Sinh địa 12 g,
• Sinh hoàng kỳ 12 g,
• Sơn thủ nhục 8 g,
• Tri mẫu 10 g,
• Bạch linh 8 g,
• Thiên hoa phấn 8 g,
• Ngũ vị tứ 8g,
• Đan bì 8g,
• Trạch tá 8g,
• Thạch cao 12g
• Mạch môn 12g.

Cách thực hiện:

• Cho tất cả thảo dược trên vào nồi. Thêm khoáng 600ml nước.
• Sắc trên bếp, tới khi còn khoảng ½ nước.
• Dùng hằng ngày, duy trì đều trong 3 tuần

2.2. Bài thuốc Bổ thận dương, dưỡng thận âm

Bài thuốc này phù hợp cho những người đi tiểu nhiều lần, nước tiểu vẩn đục, cơ thể suy nhược,…

Thành phần:

• Đan bì 20g,
• Nhục quế 20g,
• Phụ tử 20g,
• Sơn thù du 20g,
• Phục linh 20g,
• Huyền sâm 20g,
• Trạch tả 20g,
• Mạch môn 20g,

Cách thực hiện:

• Cho các thảo dược trên vào nồi, đổ nước cao hơn khoảng 1-2cm.
• Sắc trên bếp cho tới khi sôi khoảng 15 phút, lượng nước trong nồi còn khoảng ⅔.
• Chắt nước sử dụng liên tục trong 3 tuần.

2.3. Bài thuốc thể trường vị hỏa uất

Thành phần:

• Huyền sâm 32g,
• Thiên hoa phấn 32g,
• Mạch môn 32g,
• Sinh địa 32g,
• Hoàng liên 10g,

Cách thực hiện:

• Cho tất cả thảo dược trên vào nồi. Thêm khoáng 600ml nước.
• Sắc trên bếp, tới khi còn khoảng ½ nước.
• Dùng hằng ngày, duy trì đều trong 3 tuần

Bệnh nhân tiểu đường sắc thuốc để uống hàng ngày

2.4. Bài thuốc thể phế táo vị nhiệt

Thành phần:

• Sinh thạch cao 60g,
• Sinh địa 30g,
• Sa sâm 15g,
• Đẳng sâm 15g,
• Ngọc trúc 15g,
• Mạch môn 12g,
• Cam thảo 6g,

Cách thực hiện:

• Sắc sinh thạch cao trước với 500-600ml nước
• Khi nước sôi cho tất cả nguyên liệu vào và sắc tiếp cho tới khi nước còn khoảng 300ml.
• Chắt lấy phần nước sắc để sử dụng trong ngày. Duy trì dùng đều đặt 3 tuần để đạt hiệu quả.

2.5. Bài thuốc thể thận âm suy

Thành phần:

• Hoài sơn dược 30g,
• Sinh địa 15g,
• Phục linh 12g,
• Trách tả 12g,
• Nữ trinh tử 12g,
• Đan bì 9g,

Cách thực hiện:

• Cho tất cả nguyên liệu vào nội, đổ tới 600-700ml nước lọc.
• Sắc cho tới khi cô đặc lại còn một nửa.
• Chắt lấy nước uống trong ngày. Duy trì uống đều trong 3 tuần.

2.6. Bài thuốc thể ứ huyết

Thành phần:

• Ngũ kinh chi 15g,
• Đương quy 12g,
• Xuyên khung 9g,
• Đào nhân 9g,
• Đan bì 9g,
• Diên hồ sách 9g,
• Hồng hoa 9g,
• Xích thược 9g,
• Ô dược 6g,
• Chỉ xác 9g,

Cách thực hiện:

• Cho các thảo dược trên vào nồi sắc, đổ 1 lít nước cho ngập nguyên liệu.
• Sắc cô đặc còn khoảng 300ml nước thì dừng lại
• Chia đều uống trong ngày. Duy trì đều đặn trong 3 tuần.

3. Lưu ý khi sử dụng thuốc Đông y trị tiểu đường

• Sử dụng duy trì đều đặn.
• Sử dụng các bài thuốc đông y từ các thảo dược thiên nhiên sẽ an toàn, lành tính nhưng để hiệu quả thì cần có thời gian dài.
• Hiệu quả cần dựa trên phương diện tổng quát, nên không thể giảm đường huyết ngay sau khi sử dụng.
• Chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt điều độ, cần cắt giảm đường, chất béo quá nhiều trong bữa ăn, để cân bằng các chất.
• Người bệnh cần nâng cao sức khỏe tổng thể qua việc tập luyện thể dục, dưỡng khí, an thần.
• Phối hợp các phương pháp điều trị.
• Lựa chọn thảo dược có nguồn gốc rõ ràng.

Kết hợp nhiều vị thuốc với nhau mang lại hiệu quả cao hơn

4. Một số vị thuốc nam điều trị tiểu đường

Trong các bài thuốc, có một số vị thuốc nam được sử dụng để hỗ trợ điều trị tiểu đường như cây chè đắng, dây thìa canh, giảo cổ lam…

4.1. Chè đắng

Theo Y học cổ truyền, chè đắng có công dụng hỗ trợ trong điều trị bệnh tiểu đường nhờ tác dụng làm hạ nồng độ đường trong máu máu. Ngoài ra, chè đắng còn có tác dụng là giảm cholesterol, giảm mỡ máu, giảm chứng cao huyết áp, chống oxy hóa và tăng cường lưu thông máu.

4.2. Dây thìa canh

Dây thìa canh cũng được sử dụng trong nhân gian để hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường theo đông y. Công dụng của dây thìa canh làm giảm giảm sự hấp thu glucose ở ruột; giảm quá trình tân tạo glucose tại gan. Ngoài ra, thảo dược này còn có tác dụng phục hồi tế bào beta tiết insulin ở đảo tụy, tăng sản xuất insulin; giúp tăng khả năng sử dụng glucose ở mô và cơ.

Dây thìa canh có còn tác dụng với mỡ máu nhờ tác động lên chuyển hóa lipid, làm tăng bài tiết cholesterol qua phân; giảm cholesterol toàn phần và triglycerid trong máu.

Dây thìa canh có tác dụng làm giảm giảm sự hấp thu glucose

4.3. Giảo cổ lam

Bệnh nhân bị tiểu đường thường kèm theo tình trạng rối loạn lipid máu. Theo các nghiên cứu, giảm cổ lam có khả năng hạ đường huyết cũng như hạ cholesterol máu. Ngoài ra, thành phần hoạt chất saponin có trong giảo cổ lam còn có tác dụng chống viêm, bảo vệ tế bào gan. Sử dụng Giảo cổ lam có khả năng bảo tồn các tế bào beta tụy tiết insulin và tiểu đảo Langerhans.

Như vậy, cây thuốc nam và các bài thuốc đông y chữa tiểu đường có hiệu quả giúp bệnh nhân cải thiện tình trạng tăng đường huyết. Tuy nhiên, bệnh nhân cần lưu ý là không tự ý sử dụng khi chưa có sự tư vấn của các bác sĩ. Bệnh nhân tiểu đường cần theo dõi đường huyết thường xuyên và tuân thủ sự điều trị của bác sĩ để tránh tình trạng tăng hoặc giảm đường huyết quá mức.

Theo YHCT