Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo bị tích tụ trong gan. Bệnh thường gặp ở những người bị béo phì, uống rượu hoặc mắc tiểu đường, rối loạn chuyển hóa lipid. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến viêm gan, xơ gan, thậm chí là suy gan.

1. Chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là một bệnh ít biểu hiện triệu chứng nên gây nhiều khó khăn trong việc chẩn đoán bệnh. Bác sĩ thường sử dụng các phương pháp sau đây để chẩn đoán bệnh:

• Tiền sử bệnh: Người đến khám sẽ được hỏi chi tiết về tiền sử uống rượu bia (mức độ, hàm lượng, thời gian sử dụng). Thông tin này sẽ giúp ích cho bác sĩ trong việc phân biệt gan nhiễm mỡ do rượu (ALD) và gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Ngoài ra, người khám còn được hỏi về tiền sử sử dụng thuốc, thói quen ăn uống, và các thông tin khác liên quan đến bệnh. Vậy nên, việc trả lời thành thật sẽ giúp chẩn đoán bệnh nhanh và chính xác hơn.
• Khám sức khỏe: Người khám sẽ được kiểm tra các vấn đề về gan như gan to hay vàng da.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm chức năng gan giúp kiểm tra tình trạng sức khỏe của gan. Chức năng gan được cho là giảm xuống khi có men gan cao thể hiện qua 2 chỉ số alanine aminotransferase (ALT) và aspartate aminotransferase (AST)

Xét nghiệm chức năng gan giúp kiểm tra tình trạng sức khỏe của gan

• Xét nghiệm hình ảnh: Một số xét nghiệm hình ảnh như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) được sử dụng trong chẩn đoán bệnh lý về gan. Cụ thể, thông qua các hình ảnh được chụp có thể cho thấy tồn tại hay không chất béo ứ đọng tại gan, và còn giúp phân loại gan nhiễm mỡ đơn thuần với viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH).
• Sinh thiết gan: Bác sĩ chỉ đề nghị sinh thiết nếu nghi ngờ hoặc có kết quả xét nghiệm cho thấy người khám có nguy cơ mắc NASH. Sinh thiết có thể được thực hiện tại bệnh viện hoặc trung tâm phẫu thuật ngoại trú. Trước khi làm thủ thuật, thuốc gây tê và giảm đau sẽ được tiêm vào cơ thể để kiểm soát cơn đau. Tiếp đến, bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ và sử dụng kim đặc biệt để lấy một mảnh mô nhỏ từ gan rồi gửi đến khoa giải phẫu bệnh. Sinh thiết gan là cách duy nhất để chẩn đoán NASH.

2. Biến chứng nguy hiểm của gan nhiễm mỡ

Bác sĩ Khanh chia sẻ, rượu bia là yếu tố hàng thứ hai dẫn đến xơ gan do rượu sau virus viêm gan B. Vì vậy, cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh lý này là hạn chế rượu bia và khi đã có viêm gan thì tuyệt đối không uống bia rượu.

2.1. Viêm gan

Biến chứng này xảy ra khi mỡ bao phủ các tế bào gan ngày càng nhiều, làm suy giảm chức năng gan. Bệnh gan sẽ tiến triển nhanh khi vừa có virus viêm gan B hoặc C đồng thời uống nhiều bia rượu.

Dấu hiệu đặc trưng khi bệnh phát triển đến giai đoạn này là chán ăn và mệt mỏi nhưng không phải lúc nào cũng có triệu chứng rõ ràng.

2.2. Xơ gan

Đây là biến chứng chính của bệnh gan nhiễm mỡ. Khi gan cố gắng ngăn chặn những tổn thương đang xảy ra, chẳng hạn như viêm, sẽ tạo ra các vùng sẹo (xơ hóa). Tình trạng viêm gan không ngừng lại thì quá trình xơ hóa sẽ tiếp tục lan rộng.

2.3. Ung thư gan

Bệnh gan nhiễm mỡ âm thầm tiến triển và nặng lên có thể dẫn tới biến chứng xơ gan và nguy hiểm nhất là biến chứng ung thư gan. Đây là hậu quả của tình trạng viêm gan do gan nhiễm mỡ trong thời gian dài.

3. Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ

Không có loại thuốc đặc hiệu cho NAFLD, tất cả các loại thuốc đang lưu hành chỉ có hiệu quả tương đối. Nếu người bệnh xuất hiện biến chứng do NASH như xơ gan hoặc suy gan thì khả năng cao phải ghép gan. Nhìn chung, những người bị NASH được ghép gan sẽ hồi phục sức khỏe rất nhanh.

3.1 Bỏ rượu

Bỏ rượu là cách duy nhất giữ cho tổn thương gan không trở nên tồi tệ hơn, thậm chí có thể hồi phục các tế bào gan đã bị tổn thương trong gan nhiễm mỡ do rượu (ALD). Ngoài ra, người bệnh còn được tư vấn về chương trình cai nghiện được giám sát và kiểm soát các triệu chứng cai nghiện một cách an toàn để bỏ rượu.

3.2 Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống có thể làm giảm triệu chứng của gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD):

• Giảm cân: Đây là một trong những phương pháp điều trị tốt nhất cho NAFLD. Giảm cân giúp giảm mỡ, viêm và xơ hóa gan. Người bệnh chỉ cần giảm 3 - 5% trọng lượng cơ thể để giúp cắt giảm đáng kể lượng chất béo trong gan.
• Tập thể dục nhiều hơn: Cố gắng tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày hầu hết các ngày trong tuần nhằm nâng cao sức khỏe và giúp giảm cân đạt hiệu quả cao.
• Xây dựng thói quen tốt: Người bệnh nên duy trì các thói quen tốt để bảo vệ gan như bỏ rượu, dùng thuốc và thuốc không kê đơn theo hướng dẫn của bác sĩ. Không phải tất cả các sản phẩm hỗ trợ chức năng gan đều tốt cho sức khỏe, vì vậy trước khi mua dùng người bệnh nên hỏi tư vấn của bác sĩ.
• Giảm cholesterol: Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục, và dùng thuốc theo đơn sẽ tăng cường các cholesterol có lợi và làm giảm các cholesterol có hại.

Quản lý bệnh tiểu đường: Kiểm tra lượng đường trong máu và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Kiểm tra lượng đường trong máu và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

4. Làm gì để phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ?

Lối sống khoa học là yếu tố quyết định giúp phòng ngừa gan nhiễm mỡ. Theo đó, người bệnh nên:

• Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý: Tăng cường chất xơ và protein tốt; hạn chế chất béo như hạn chế đồ ăn chiên rán, giảm ăn tinh bột và đường.
• Tập thể dục thể thao: Đây là yếu tố rất quan trọng, tập thường xuyên với cường độ thích hợp, giúp kiểm soát và duy trì cân nặng lành mạnh.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ, tiêm ngừa vắc – xin, bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh viêm gan. Nếu mắc các bệnh lý gan khác, cần uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ

Nếu có triệu chứng và nghi ngờ mọi người nên đến bệnh viện để xét nghiệm nhằm sớm phát hiện và điều trị gan nhiễm mỡ. Đánh giá trạng thái gan mật qua hình ảnh siêu âm và các bệnh có nguy cơ ảnh hưởng gây ra bệnh gan/làm bệnh gan nặng hơn.